Feeds:
Entradas
Comentarios

Posts Tagged ‘Bermeo’

Hace unas semanas, se celebraba -y en algunos casos se denostaba, todo sea dicho- el 80 aniversario de la proclamación de la II República. Pocos días después, se conmemoraba el 74 aniversario del bombardeo de Gernika, que constituye un hito histórico especialmente destacado en el violento proceso de erradicación del régimen republicano en el territorio vasco.

Al calor de ambos acontecimientos, he tenido acceso a un libro elaborado por la sociedad de ciencias Aranzadi –en la ficha inicial figuran como autores del mismo, Ana Beledo, Iñaki Egaña, Cristina Martín y Montse Zato- y recientemente publicado por las Juntas Generales de Gipuzkoa. Su título es: Gipuzkoa. De ayuntamientos republicanos a franquistas, 1936-1937. Muy sintéticamente, esta interesante obra recoge una ficha por cada municipio gipuzkoano, en la que se consigna, entre otros datos de carácter socio político e institucional, la composición de la última corporación republicana y la del Ayuntamiento o equivalente constituido tras la irrupción de los ejércitos de Franco. El examen comparado arroja resultados curiosos. En algunos municipios –principalmente en aquellos en los que las elecciones generales de febrero de 1936 dieron el triunfo a la Coalición Antirrevolucionaria; casi una trintena en Gipuzkoa- apenas se aprecian diferencias personales entre la corporación entrante y la saliente. En otros casos, por contra, el cambio fue más traumático. La renovación es total y los miembros del Ayuntamiento destituido son perseguidos, encarcelados y hasta ejecutados.

(más…)

Read Full Post »

Gaur goizean, Bilbo erditik nenbilela, Mungiako lagun batek esan dit: «Bermiotar bat dago Abijanen, hango gerratearen erdian». Ez dut esaldia ulertu. Edo zehatzago esateko, ez dut ondo ulertu esaldi horretik zer esan nahi zidan. Baina bermeotar bat Abijanen egotea hain arraroa ez denez, eta une horretan nahiko presaka nenbilenez, erantzun honekin itxi dut elkarrizketa: «Bat bakarrik? Hori ez dok berria gizona! Abijaneko portuan, bermeotarrak, Bilboko portuan baino ezagunagoak dozak».

Eta egia da. XX mendeko 50 hamarkadaren amaieran, Bermeoko baxurako ontziak Kantauriko itsasoa utzi eta Atlantikoko ur tropikaletara atun bila joaten hasi zirenean, sartaldeko Afrikako hiru portu nagusi hartu zuten babesleku: Dakar, Freetown eta Abijan. Hori dela eta, hiru izen horiek izen ezagun-ezagunetan bihurtu ziren bermeotarren artean. Orain, komunikabideen eragina dela eta, edozeinek ezagutzen ditu hiri horiek. Baina sasoi haietan, duela berrogeita hamar urte, jende irakurriak eta ibiliak bakarrik zekien hiri horien berri. Bermeon, ordea,  umeentzat ere ezagunak ziren; batek ez bazen besteak, aita, osaba ala anai nagusia, Dakarren, Freetownen ala Abijanen zeuzkalako. Monrovian ere bai, egia da, baina herri honen izena ez zen horren beste entzuten  nire gaztaroko bermeotarren ahoan. Nik hala gogoratzen dut behintzat.

(más…)

Read Full Post »

Gaur goizean ehundaka pertsona batu gara Bermeoko lameran, euskal gizartea arrantza tradizionalaren egoeraren larriaz ohartarazteko, Eusko Jaurlaritzak eta Gobernu zentralak horren aurrean hartu duten jarrera pasiboa salatzeko -protesta saratatsua eginez- eta, horrela jarraituz gero, mendez mende gure itsasertzeari bizitasuna eman dion arrantza jardunak behin eta betiko bukaerara jo dezakeela aldarrikatzeko.

Gaur goizean, Bermeoko lameran hartutako irudiak

Hegaluzearen kanpaina amaitu zenetik hainbat hilabete igaro dira dagoeneko. Eta gezurra dirudien arren, tarte luze honetan, gure portuetako arrantzale zenbaitek hamairu eguneko itsasoratea egiteko aukera izan du bakar-bakarrik. Hamairu egun soilik sei hilabetetan. Zergatik?, galde dezake lehorreko ezjakinak. Gaurko arrantzaleek lan egiteko gogorik ez daukatelako? Ez horixe.  Ahal izanez gero, berehala sartuko lirateke ur handietara euren aparejoak luzatu eta arrantza zeregina betetzen. Zergatik, orduan? Itsaso gaiztoek utzi ez dietelako, agian? Ez bada. Hori ere ez da arrantzaleak etxean lotuta eduki dituen arrazoia. Izan dira, bai, eguraldi txarrak, olatu ikaragarriak eta itsaso okerrak. Baina egun lasai eguzkitsuak ere ez dira falta izan azken hilabeteetan. Are gehiago, kalma zuriko egunak, itsaso arriskutsukoak baino gehiago izan direla denbora-epe honetan esan daiteke. Ez dago arrainik? Bada… batzuetan gertatzen da, gertatu ere, itsasoan arrainik ez aurkitzea eta berriz ere etxera esku hutsik itzuli beharra. Baina oraingoan ez da falta berdelik itsasoan. Are gehiago, berdela bertan utzita etorri behar izan dute arrantzaleek lehorrera. 

Zein da, beraz, arrantzaleei itsasoratzea eragozten dien arrazoia?

(más…)

Read Full Post »

Abenduaren 31 guztietan bezalaxe, gaur goizean mendi tontorren batera igoteko bultzadarekin jaiki naiz. Ez nuen aparteko planik. Gonbiteak izan ditut, bai, izan ere, hona ala bestera joateko, baina ez dut inorekin konprometitu nahi izan. Zereginez betetakoa izan dut 2010a eta lasaitasunez hartu nahi izan dut gaurko eguna. Ihaz, oker ez banago, Sollubera igo nintzen. Gailur-gailurrera. Bermeon esaten den moduan, antenaraino heldu nintzen. Aurten, berriz, herriko beste mendi-erreferentzia nagusira joatea erabaki dut:  Burgoa-ra.

Burgoa-ko mendiaren gailurrean, gaur goizean, abenduaren 31ari dagokiona ematen

(más…)

Read Full Post »

Ohitxure politxe da. Ez da zahar-zaharra baye gustora beteten du Bermiotik eta inguruko herrijetatik Gaztelugatxeko elizera urtien-urtien, abenduen hogeita hamarrien juten garixenok. Aurten, ganera, herriko haiziek be lagundu ein dau jentie batzien. Euri zaparradatan baino errezau mobiten da jendie zerue garbi, eguzkije barreka eta itsosue kalma zurijen dauenien. Haitxik, jente masie batu gara gaur Sanjuanen. Egunez juen eta gauez etorri. Eta bijen bitartien, mezie entzun, elize barruen zenbat gure kanta egin, pintxotxuek jan, txokolatie edan eta erromesak alkar ikusi.

Meza ostien, gaur, eguzkije sartu danien. Han ikusten da ikurriñe be, euskaltasunaren ezaugarri.

(más…)

Read Full Post »

Nunca he sido remero. Mis prácticas deportivas se han inclinado más hacia las modalidades que permiten un ejercicio individual, como el atletismo o el ciclismo, porque resultan más fáciles de conciliar con los requerimientos de la vida familiar y profesional. Sin embargo, el remo no me es del todo ajeno. Podría decir sin exagerar que, de alguna manera, siempre he tenido alguna relación con ese mundo. En primer lugar, porque mi juventud transcurrió en Bermeo, a orillas del Cantábrico. Pero sobre todo, porque entre mis amigos más cercanos había más de un remero. Y a través de sus amenas conversaciones, vehementes desavenencias y ardorosas discusiones, pude asomarme a un universo deportivo muy singular, cuya característica más notable -lo advertí desde un principio- era la pasión. Ante todo y sobre todo, el remo era -y sigue siendo- eso: pasión. Porque hacía falta pasión para afrontar, sin ocasión alguna para alcanzar, por ello, la gloria, el reconocimiento público o el nivel de ingresos a los que otras especialidades deportivas permitían acceder, la rigurosa disciplina de trabajo y alimentación a la que mis amigos se sometían desde el mes de octubre, en que arrancaban los entrenamientos, hasta el término de la temporada de competición, muy avanzado ya el mes de septiembre del año siguiente.

En la actualidad, este tipo de esfuerzos se percibe con más normalidad, porque los medios de comunicación nos han acercado al exigente estilo de vida de los deportistas de élite, que construyen sus éxitos a base de diligencia y sacrificio. Pero hace treinta años, semejantes renuncias eran vistas a nivel popular como auténticas muestras de excentricidad. La pasión nunca es bien comprendida por quienes no la comparten. Todavía recuerdo el espíritu espartano con el que mis amigos y sus compañeros de trainera plantaban cara al exigente ritmo de los entrenamientos, con las manos destrozadas por los callos y el coxis al rojo vivo, abierto en una llaga lacerante. El extremo rigor de la disciplina deportiva se veía agravado notablemente con esos llamativos daños “colaterales”.

(más…)

Read Full Post »

Aurten ere, Bermeoko udalak, mendez mende gorde duen ohitura zaharra bete du. Gaur, San Joan lepamoztuaren egunez, Gaztelugatxeko aitzara joan da, meza entzun du inguruan zegoen hainbat herritarrekin bat eginez, eta ermitako ondasunen inbentarioa egin du Bakioko alkate eta zinegotzien lekukoarekin. Ondoren, jakina, bazkari ofizialera eraman ditu Bakioko ordezkariak eta batzuek zein bestekak herriaren jaian bete-betean murgilduta amaitu dute eguna. Aspaldiko jaia da, Bermeon eta inguruan, San Joan lepamoztuarena. San Joan doloz eguna deitzen diote bakiotarrak. Eta urizarretako inguruan famatua den Eneperi izenak ere jai horretan omen dauka jatorria. Doniene feri izan omen zan hasieran; hau da, Doniene jaia.

Mirelur Uriondo zinegotzi eta alkate-orde jeltzalea akta sinatzen

El día de San Juan degollado siempre ha constituido un hito importante en el calendario festivo de Bermeo. Como el santo bautista al que se venera en la ermita de Gaztelugatxe ostentaba el título de patrón de la villa, el gobierno municipal acostumbraba a celebrar anualmente el día en el que se conmemora su degollación: el 29 de agosto. Los actos festivos tenían lugar en el paraje en el que se sitúa el santuario, al oeste del cabo Matxitxako, donde se celebraba misa, se afirmaba la jurisdicción de la villa sobre el recinto religioso, se hacía inventario de los bienes y efectos que albergaba la ermita y se concluía la jornada con una romería popular.

(más…)

Read Full Post »

Aurten ere, urtero bezalaxe, Bermeoko udalak, Mundakako eta Elantxobeko udalen laguntzarekin, noski, madalen egunaren ospakizunari egin dio, koloretsu eta alai, aspaldiko tradizioaren esanak jarraituz. Eta hantxe izan gara ohitura zaharra eta jaia bat eginez, gure herriaren gizarte-ezaugarririk garrantzitsuenetarikoari jokoa ematen. Bezperan, gaueko hamabietan heldu nintzen Loiuko aireportura Madriletik Bilbora datorren azken hegaldian. Plenoa izan genuen Madrilen eta zorioneko Pleno horrek -iluntzean amaitu zen- ez zidan beste irtenbiderik utzi gaueko azken hegaldia hartzearena baino. Ganezkak zetorren hegazkina. Udako turisten eraginez, jakina. Ganezka eta haserre, aireportuetako kontrolatzaileek esku artean dabiltzan joko ilunarekin. Orduek aurrera egin ahala, Madrilen hegazkinaren zai geundenok urduritzen hasita geunden bertan lo egin beharko ote genuen pentsatuz. Azkenean, zalantzatan ibili eta gero, hegazkinaren irteera ofiziala jakinarazi zigutenean, zerua askatu zitzaigun guztioi. Etxean egingo genuen lo eta ez aireportuaren jesarleku gogorretan. Eta nire kasuan -jakina- madalen egunaren aukera zabaldu zitzaidan.

Carmen eta Amaiarekin Mundakatik bueltan

La fiesta de la Magdalena constituye, como es bien sabido, una antiquísima tradición que, como todas las tradiciones de carácter religioso-festivo, tiene su génesis y su propia evolución. Resulta sumamente difícil identificar en el tiempo el momento en el que se produce el arranque histórico de lo que hoy conocemos como la festividad de la Magdalena. El dato más antiguo que he podido registrar data de mediados del siglo XVII. En las cuentas municipales de 1659, se registra un asiento contable en el que se señala que el día 22 de julio de ese año, fueron «los señores del gobierno vezinos alc onbento de Yçaro como se tiene de costumbre y gastaron con lo que se le dio a la jente de los varcos diez ducados». Algunos años después, en 1680, un notable de la villa declaraba en el seno de un pleito que «…a visto en diferentes tiempos y ocasiones hacer actos de jurisdizión e la justicia de la dicha villa y en particular el día de la magdalena de cada año en la ysla de Yzaro donde se zelebra la fiesta de la Santa en el convento de San Franzisco que está sito en ella donde concurre todos los años la justicia y el rregimiento…».

(más…)

Read Full Post »

Mundu guztiko herriek ospatzen dute era batera edo betera, eguzki-aroaren jaia. Negukoa eta udakoa, noski. Duela astebete batzuk, Peru-tik ibili nintzenean, lurralde hartako kultura tradizionaletan eguzkiari ematen zaion garrantzia baieztatu nuen zuzen-zuzenean. Garai bateko Incak, eguzkiaren seme-alabatzat zeukaten euren burua. Eta harrez gero, eguzkia, bertako kultura, ohitura, sineskera eta sineskerien bizkar-hezurrean dago. Txanponari berari ere «sol» deitzen diote peruarrek. Machu Picchu-n, bertan, galeria berezi bat dago, eguzkiaren tenploa deitzen dena. Galeria horrek leiho bat dauka. Eta leiho hori, ekainaren 21eko goizaldeko lehen eguzki-izpiek esparruaren erdia bete-betean argitzeko diseinatuta dago. Eta horrela gertatzen da urtean-urtean udako solstiziaren egunean. Magikoa dirudi, bai, baina magia baino, XV mendeko Inca-k astronomiaren sekretuak nola menderatzen zituzten erakusten duen jakingarria da.

Gastelugatxeko San Juan, gaur goizaldeko argazkian

Euskal Herrian ere udako eguzki-aroa sineskera asko eta askoren ituruburu izan da. Euskal ohitura-zaharrek, mitologiak eta ipuin-tradizioak, ekital eta istorio anitz jasotzen dute solstizioaren inguruan. Gehienak, noski kristautasunaren jantzia hartu dute eta ekainaren 21ean baino, 24an ospatzen dira; San Juan egunean, jakina. Baina oraindik ez dute galdu osoan, garai baten izan zuten kristautasunaren aurreko itxura.

Gastelugatxe inguruko euskaldunentzat, udako solstizioa, San Juan-en bertan ospatzen da. San Juan suak biztutearena ohitura sustraitua da eskualde guztian. Baina 24ko lehen izpiak, San Juan-en bertan, Gastelugatxeko aitz mordoaren tontorrean, ikusi behar dira. Indar magikoa hartzen dute izpi horiek, Gaztelugatxen ikusiz gero. Machu Picchu-n eguzkiaren tenploan hartzen dutenaren parekoa.

Akex eta Matxitxakoko muturra, Gastelugatxeko eskaileretatik, gaur goizean

Aurten, bertan izan naiz. Bezperan, iluntzean, Madrildik bueltatu, eta San Juan eguneko goiz partean, goizaldeko bostak eta erdietarako Urizarretan nengoen jadanik, argazkiak hartuaz, aparteko mementuaz gozatzeko. Gero, ermitara hurbildu naiz, noski. Goizeko lehen meza, seirak eta erdietakoa, jendez ganezka zegoen. Nire moduan, beste asko eta asko ere -bermeotarrak gehienak, noski- urteko mementu bakar horretaz gozatu nahi izan dute. Sensatzio berezia da, benetan, San Juan egunaren goizaldean, Gaztelugatxen, eguzkiaren lehen izpiak ikustearena. Naturarekin bat egitera eramaten zaitu.

Read Full Post »

Gaur, eliza eta baselizetako ibilbide ezagunaren XI edizioa burutu dugu Bermeon. Eta urtero bezala, kirolak eta jaiak bat egin dute herriko kaleetan eta basoetan barna.Urte batzuetatik hona, jakina denez, bi aldaera ditu ibilbide honek: luzea eta betikoa. Lehenbizikoa, sasoiko ibiltari sendoentzat asmatua da. Berrogeita zazpi kilometro dauzka. Ez da makala trotea. Betikoa, berriz, mendigoizale arruntentzat diseinatuta dago. Hogeita hamar kilometro dauzkala dio informazio ofizialak, baina txori batek esan dit hogeita hamalaura ere heltzen dela. Ibiltariak ez uxatzeko ezkutatzen omen da ibilbidearen benetako luzeera.

San Migeleko baselizaren ondoan Hilario eta Mirelur-ekin

Nik betikora jo dut, jakina. Arratsalde luzeak Diputatuen Kongresuko eskainoan jesarrita igaro beharra izaten duenarentzat, nahikoa da, eta soberan ere badago, hogeita hamar kilometrotik gorako martxari ekitea.

Luzekoak, goizeko zazpiretan batu dira Taraskaren plazan. Betiko martxakook, berriz, zortziretan.  Ordu normalagoa igande baterako. Eta kanpaia jotzen hasi denerako, gogotsu ekin diogu ibilteari, harik eta goiz osoa oinez ibili ostean, plaza berdinera bueltatu garen arte.

(más…)

Read Full Post »

« Newer Posts - Older Posts »