Feeds:
Entradas
Comentarios

Posts Tagged ‘euskarari buruzko eztabaida’

El ministro Wert la ha vuelto a armar. Primero dijo aquello de que sus planes de reforma tenían por objeto «españolizar» a los alumnos de la escuela catalana; y de paso, supongo a los de la escuela de algún otro territorio igualmente díscolo para con el alto designio patriótico español. Y ahora se descuelga con una propuesta peregrina, que no tiene más objeto que el de imponer el castellano a martillazos, en un sistema educativo que ya lleva años impartiendo una educación bilingüe.

IMGP3953 copia

En Euskadi, la Ley Básica de Normalización del Uso del Euskera, ya estableció, hace treinta años -la norma fue aprobada el 24 de noviembre de 1982-, que todo alumno goza en Euskadi del derecho a «recibir la enseñanza tanto en euskera como en castellano en los diversos niveles educativos». A lo que añadía un mandato dirigido al Gobierno vasco, para que adoptase todas «aquellas medidas encaminadas a garantizar la posibilidad real, en igualdad de condiciones, de poseer un conocimiento práctico suficiente de ambas lenguas oficiales al finalizar los estudios de enseñanza obligatoria». Tres décadas después, esta normativa -que considero respetuosa con el pluralismo y los derechos lingüísticos de los ciudadanos- sigue en vigor. Y en su aplicación, el sistema educativo garantiza sin especial dificultad el conocimiento del castellano a todos los alumnos que superan la enseñanza obligatoria, pero sigue sin ser capaz de asegurar que, en ese momento, los estudiantes posean «un conocimiento práctico suficiente» del euskera. El resultado es, pues, asimétrico. En favor del castellano, evidentemente. Hoy son miles en Euskadi las personas que, pese a haber superado la enseñanza obligatoria, son incapaces de expresarse en lengua vasca y de comprender un texto de dificultad mediana redactado en euskera.

En un contexto así, la propuesta legislativa de Wert, que da por supuesta la necesidad de equilibrar el sistema con el fin de reforzar el aprendizaje del castellano -«que siempre fue la lengua compañera del Imperio» (Antonio Nebrija dixit)-, resultan lacerantes. Porque proponen reforzar la lengua fuerte, debilitando más aún la débil.

(más…)

Read Full Post »

Euskararen eguna omen da gaur. Eta aitzaki hori hartuta, gogoeta edo gogorapena egin behar omen du politikari euskaldun orok euskararen egungo egoeraz eta etorkizunaz. Hori omen da zuzena eta ortodoxoa. Hori omen da «korrektoa». Legezko politikari guztiek egingo omen dute gogoeta edota gogorapen hori. Lopez lehendakariak ere Xabier Leteren «Xalbadoren heriotza» ekarri omen du gogora. Eta horrela beste batzuk ere… ez omen dut irtenbiderik.

Esanda dagoela uste dut -eta maiz errepikatuta ganera- euskararen iraganeko, gaurko eta etorkizuneko estatus-ari buruz esan daitekeen guztia. Ez beti euskaraz, jakina -gaztelaniaz egin izan baita asko eta askotan- baina debate ugari izan da gure artean euskararen inguruan.  Ez dago euskaldunik noiz edo behin euskarari buruzko elkarrizketa traszendental edota agonikoren batean parte hartu ez duenik. Eta beti, jakina, topiko berdin antzekoen inguruan. Hizkuntza txikia dela gurea -hiztun gutxi dituena, alegia-; iraganean, jazarritua eta familia/lagun artera zokoratuta izan den arren, ofizialtasunaren maila lortu duela gaur egunean, horrek berarekin dakartzan ondorio positibo guztiekin; hala eta guztiz ere, ez duela etorkizuna bermatuta, munduan diren hizkuntzen artetik, milatik bederatziehun baino gehiago desagertu egingo baitira XXI mendean zehar; euskaldunok ez dugula behar den besteko ahaleginik egiten gure hizkuntzak indartsu iraun dezan; guk geuk elikatzen dugula, zuzenean ala zeharka, hizkuntza guztientzat larria baino larriagoa den diglosia madarikatua, eta abar.

(más…)

Read Full Post »

En el pleno de ayer, martes, se debatieron varias iniciativas relacionadas con la realidad plurilingüe del Estado español y su adecuada ordenación jurídica. Iniciativas que, al integrarse en el orden del día de lo que probablemente será la anteúltima sesión plenaria de esta legislatura, se vieren inevitablemente contaminadas por un intenso tufillo electoral.

Ayer se tomó en consideración la iniciativa legislativa popular sobre televisión sin fronteras

La primera de ellas arrancaba de una iniciativa legislativa popular, impulsada por el el colectivo Acción Cultural del País Valencà,  que venía avalada con la rúbrica de más de seiscientos mil ciudadanos. Se trata de una Proposición de Ley sobre Televisión sin Fronteras, que entronca con la Carta europea de las lenguas regionales o minoritarias y se desarrolla en el marco normativo establecido por la UE para garantizar la libertad audiovisual. Persigue, en concreto, la supresión de los obstáculos de todo tipo que hoy impiden o dificultan que las emisiones televisivas realizadas en lenguas oficiales distintas del castellano, puedan ser vistas en la totalidad de los territorios en los que se hablan esas lenguas. No creo necesario insistir sobre las paradójicas situaciones que ha generado el extremado celo localista con el que algunas comunidades autónomas se han lanzado a la defensa de sus fronteras administrativas en todo lo que se refiere a la recepción de las señales de televisión procedentes de los territorios vecinos. Las expresaron con extraordinario grafismo los diferentes portavoces parlamentarios a lo largo del debate. Decía Uxue Barkos:

(más…)

Read Full Post »

Liluragarria iruditzen zait euskarari buruz hitz egiten dutenean, erdaldun asko eta askok erakusten duen harropuzkeria hutsala. Ez da sinestekoa, euskara dela eta, maiz, euskaraz tutik ere ez dakitenek bat ere lotsatu gabe esaten ausartzen diren gauzak. Espainian, eta Euskadin ere berdin antzean, hamaikatxo tertuliano eta iritzi-emailerekin gertatu ohi da euskal abertzaletasunaren joan-etorri politikoaz hitz egiten dutenean, euskarari buruz ere baieztapen borobilak bezain sasi-jakituriaz betetakoak egitea, hizkuntzalaririk ospetsuenak izango balira bezela. Gauka ikusia da: euskarari buruz edozeinek esan dezake edozer aurpegiaren kolorea aldatu gabe eta lasaitasuna galdu gabe.

Azken adibidea, aste honetan aurkitu dut La Gaceta eskumako egunkarian. Hilaren 9ko alean, Genoveva izenordeko batek, Lost in translation izenburuko idazkitxoa argitaratzen du 2 orrialdean. Euskara da bere gogetaren bihotz-muina. Zehatzago esateko, ETA-k euskarari egin omen dion kaltea, gaztelaniara, gorrotoarekin, indarkeriarekin edota erahilketekin zerikusia duten euskarazko hitzak eramanez. “La difusión envenenada del euskera” deitzen dio Genoveva delakoak aipatutako fenomeno honi: “hemos incorporado a nuestro vocabulario –“nuestro” hori gaztelaniazko hiztunei zuzenduta dago, noski- gran número de palabras en vascuence, pero la mayoría de ellas relacionadas con el odio, la violencia y el crimen”.

Zeintzun dira berba horiek Genoveva-ren aburuz? Idazleak bi bakarrik aipatzen ditu: “Borroka” eta “Txacurra” (sic).

(más…)

Read Full Post »

Patxi Lopez jaun txit agurgarriak -aste honetan jaso dudan gonbidapen batek Francisco Javier López Alvarez jartzen zuen; jakin nahi duenarentzat, Madrilgo Real Academia de Ciencas Morales y Políticas delakoak bidali zidan aipaturiko gonbidapena- Euskararen Aholku Batzorderako izendatu berri duen Jon Juaristik, nekazari eta artzai gixajoen hizkuntzatzat jo du euskara: «una lengua de sencillos aldeanos y pastorcillos». Horren pareko meritu handiko iritziak edukiteagatik izendatuko zuten seguru asko. Aitortu beharrekoa baita, hausnarketa sakona eta zorrotza dagoela esaldi horren atzean: «una lengua de sencillos aldeanos y pastorcillos».

Juaristik Euskararen Aholku Batzordeko kide izendatua izateko dauzkan merituak ondo baloratzen jakin dutenak

Gaurko DEIA egunkarian, Pedro Miguel Etxenikek, Donostiako International Physics Center-eko presidenteak, ikuspegi oso diferentea eskaintzen du. «Como el conocimiento -adierazten du ikerlari eta irakasle nafarrak-, el euskera puede seguir creciendo siempre. Yo doy máster de nanotecnología en inglés y dos de mis alumnas discuten entre ellas en euskera, atienden las clases en inglés y, luego, si descubren algo importante, lo publican en inglés. El euskera no tiene que probar nada, ya hace muchos años que ha desmostrado que vale para todo». Zientziaren hizkuntza, ingelesa da, zertan esanik ez dago. Baina lekuan lekuko komunitate zientifikoak, bere hizkuntzan landu eta garatu dezake zientzia. Frantsesak frantsesez, errusoak errusieraz eta euskaldunak euskaraz. Eta euskarak, hizkuntza bezala, ez dauka, eginkizun horretarako beste hizkuntza aurreratu batzuk baino ezintasun gehiagorik. Ez gutxiagorik ere, jakina. Etxenikeren ikasleek euskaraz komentu ditzakete berak ingelesez irakatsitako edukinak. Arazo barik. Inolako muga barik. Oztopo berezirik gabe.

(más…)

Read Full Post »

Bere azken saioan -irakurteko zaletasuna duen euskaldun orok eskuratu beharko lukeen Eskarmentuaren paperak izenburuko liburu irakurgarri askoan- espainiar bati inoiz bururatuko ez litzaiokeen Gonbrowixz-en esaldi bat gogoratzen du Anjel Lertxundik: “Hemendik ehun urtera, artean gure hizkuntza existitzen bada…”. Esaldi horrek gogoeta pertsonal batera darama Anjel: “Hizkuntza agoniatsu batean ari naiz. Horrek idazle agoniatsu bihurtzen nau?”. Eta horri lotuta, kazetariek behin eta berriro eginten dioten galdera garratz-ankerra aipatzen du: “Zuk zergatik idazten duzu euskaraz?”; galdera mingarria, mingarririk bada, euskaraz idazteko erabakia hartu duen idazlearentzat. Lertxundiren hitzetan: “Hizkuntza hegemoniko batetik soilik begiratzen duen eta bere hizkuntza zurea baino duinagoa dela uste duen errespetugabe baten galdera da”.

“Hori bakarrik balitz, gaitzerdi” pentsatu nuen atzo La Razón egunkariaren orrietatik egan egiten nuen bitartean. Gauza bat baita bere hizkuntza zurea baino duinagoa dela pentsatzea eta beste bat -larriagoa nire ustez- bere hizkuntzaren duinagotasun horretatik abiatuta, zureaz trufa zorrotza egiten jardutea. Eta azken boladan, bigarren hau behar baino gehiago gertatzen ari delakoan nago.

(más…)

Read Full Post »